Ιστορικό Συνεταιρισμού
Ο Προμηθευτικός Συνεταιρισµός του Προσωπικού της ΣΤΑΣΥ ιδρύθηκε ως Προμηθευτικός Συνεταιρισµός του Προσωπικού των Ε.Η.Σ και μέσα στο διάβα του χρόνου έφτασε ως τις μέρες μας.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους τους συναδέλφους που έδωσαν τη ψυχή τους για την ιδέα του Συνεταιρίζεστε σε χρόνους μαύρους και πραγματικά δύσκολους παραθέτουμε αυτούσιο το δημοσίευμα της εφημερίδας των Συνταξιούχων μας σε επιμέλεια του συναδέλφου ΤΑΚΗ ΤΑΣΟΥΛΗ.
Ευχαριστούμε θερμά το Σωματείο Συνταξιούχων ΗΣΑΠ για την άμεση ανταπόκρισή του στην παραχώρηση του αρχειακού υλικού στη σελίδας μας.
Το ιστορικό της ίδρυσης και δράσης του Προμηθευτικού Συνεταιρισμού Ε.Η.Σ.
Ο προμηθευτικός Συνεταιρισµός του προσωπικού Ε.Η.Σ. ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη του 1941. Η χρόνιά αυτή υπήρξε για τον σκλαβωμένο ελληνικό λαό η µαύρη περίοδος της πείνας και της εξαθλίωσης. Τα φασιστικά στρατεύματα του Γ’ Ράιχ και οι σύμμαχοι τους Ιταλοί κυριολεκτικά λεηλάτησαν την παραγωγή αλλά και όλα τα τρόφιµα που βρήκαν στα καταστήματα της χώρας. Έτσι ο ντόπιος πληθυσμός λιμοκτονούσε. Καθημερινά το κάρο της Δημαρχίας γύριζε και µμάζευε από τους δρόµους της πρωτεύουσας τους εγκαταλελειμμένους νεκρούς που οι συγγενείς τους, τους εγκατέλειπαν για να καρπωθούν το δελτίο της διανοµής τροφίµων. Σε αυτή την περίοδο το προσωπικό των Σιδηροδρόμων αντιμετώπιζε τρομερό πρόβληµα διατροφής. Κυριολεκτικά εργαζότανε πεινασμένο.
Σε απελπιστική κατάσταση ένας συνάδελφος αφού έκανε διάβηµα προς τη Γενική διεύθυνση για να αποσπάσει ένα μικρό δάνειο και αφού συνάντησε την άρνηση της εταιρείας να ικανοποιήσει το αίτηµά του κατέβηκε στο σταθµό Οµόνοιας και έπεσε στις γραµµές θέτοντας τέρµα στη ζωή του. Βλέποντας αυτή την τραγική κατάσταση των εργαζομένων και αναλογιζόμενοι ότι συνεχώς οι ελλείψεις σε τρόφιµα θα αυξάνουν, µια οµάδα ευαισθητοποιημένων συναδέλφων αποφάσισε να ιδρύσει τον προμηθευτικό συνεταιρισµό Ε.Η.Σ.
Συγκέντρωσαν υπογραφές συμμετοχής των ιδρυτικών µελών και πήραν την άδεια Πρωτοδ. Αθηνών υπ, αοιθµ, 35954/9/1941. Το πρατήριο του Συνεταιρισμού αρχικά εγκαταστάθηκε σε ένα χώρο µέσα στο εργοστάσιο. Το πρώτο διάστηµα η προσπάθεια του συμβουλίου για την προμήθεια τροφίµων από την επαρχία συνάντησε δυσκολίες γιατί ήδη από τις αρπαγές και τις επιτάξεις ήτανε ελάχιστες οι ποσότητες που είχαν διασωθεί. Συ τω χρόνω όµως η κατάσταση βελτιώθηκε και ξεκίνησαν οι διανοµές κυρίως σε όσπρια και σταφίδα. Σε αυτό το χρονικό διάστηµα έγινε κάποια διαφοροποίηση του εργατικού δυναµικού των Σιδηροδρόμων και τη διοίκηση του σωματείου των εργαζομένων ανέλαβε μια ομάδα αξιόλογων συναδέλφων με επικεφαλής τον Γιάννη Παπαδημητρίου.
Ξεκίνησαν οι δυναμικοί αυτοί άνθρωποι να. αφυπνίσουν το προσωπικό και το κατόρθωσαν. ‘Έγινε η σχετική προετοιμασία και µε σύνθηµα την επιβίωση των εργαζομένων, .την απόκτηση συσσιτίου και τη διανοµή τροφίµων παράλληλα µε το µμισθό αποφασίστηκε να γίνει στάση εργασίας στο εργοστάσιο στις 12 Δεκέμβρη 1941. Στη στάση αυτή έλαβε µέρος και το προσωπικό της εκμετάλλευσης.
Κάθε τρένο που έµπαινε στο σταθµό Πειραιώς µε εντολή της απεργιακής επιτροπής αποσύρετο. Η κυβέρνηση τότε και η διεύθυνση της εταιρείας αναγκάστηκε να υποχωρήσει και καθιέρωσε συσσίτιο και διανόμές τροφίµων.
Η στάση αυτή ήταν η πρώτη αντίσταση που έγινε σε όλο τον εργατικό χώρο. Επακολούθησαν βέβαια µετά, όπως λευκή απεργία, και άλλες κινητοποιήσεις µε επιτυχία. Από κει αρχίζει η έντονη και παραγωγική δράση του συνεταιρισμού. Αναλαμβάνει την προμήθεια λαδιού και άλλων τροφίµων και µε υποδειγματική τάξη κάνει τις διανοµές στο προσωπικό ανάλογα µε τα µέλη της οικογένειάς του.
Ομολογουμένως όλοι έχουν αναγνωρίσει ότι χάρις στο συνεταιρισµό σώθηκε το προσωπικό από βέβαιο θάνατο”. Μετά τον βομβαρδισμό του Πειραιά το πρατήριο του συνεταιρισμού µμεταφέρθηκε στο Θησείο. ‘στον παλαιό σταθμό εμπορευμάτων σε ένα ηµιερειπωµένο ‘κτίριο που επισκευάστηκε απο το τεχνικό πρoσωπικό. Πρωτεργάτες .που προσέφεραν ολες τους τίς δυνάµεις για την επιτυχία του συνεταιρίσµού αναφέρω τον Γιάννη Άνδρακάκο, τον Νίκο Κοτοπουλέα και άλλους που δέν υπάρχουν πιά στη ζωή.
Ακόµα πρέπει να προσθέσω πως παρ’ όλη τη φτώχια και τη δυστυχία που έδερνε τότε το προσωπικό που ακόµα και ένα σπυρί σιτάρι ήτανε πολύτιµο δεν έπαψε να λειτουργεί στις καρδιές το αίσθημα της αλληλεγγύης.
Δίπλα στο κέντρο της διανοµής υπήρχαν σακκούλες και ένα µπιτόνι για λάδι. Κάθε διερχόµενος έριχνε από µια χούφτα όσπρια και λίγο λάδι. Αυτό ήτανε η προσφορά του, για τις οικογένειες των φυλακισµένων των έγκλειστων στα στρατόπεδα της Γερµανίας συναδέλφων και των εκτελεσθέντων. Eκτελεσµένoς µετά από τη σύλληψή του από την γκεστάπο και την καταδίκη του από το γερµανικό στρατοδικείο ήταν ο Τάσος Μάστορας τεχνίτης εργοστασίου. Στα γερµανικά στρατόπεδα από µπλόκο που έγινε στο εργοστάσιο οι Παπίτσης, Παπαδάκος, Παπαδόπουλος και Τζώνης. Σε αυτές τις οικογένειες οι συνάδελφοι από το υστέρημά τους προσέφεραν την ενίσχυσή τους.
Αυτό το αξιόλογο έργο του συνεταιρισµού προσπάθησα να σκιαγραφήσω στο σύντοµο αυτό σηµείωµά µου. Μετά την απελευθέρωση το πρατήριο μεταφέρθη στο κτίριο του παλαιού σταθµού Φαλήρου. Με τις διατακτικές και τις διευκολύνσεις βοήθησε τους συνεταίρους να ανασυγκροτήσουν το ρηµαγµένο από τον πόλεµο νοικοκυριό τους. Ο συνεταιρισµός ευτυχώς εξακολουθεί να λειτουργεί και είναι καθήκον όλων να τον στηρίξουμε στην ωραία του προσπάθεια.
Η συνεταιριστική ιδέα πρέπει να ζήσει…
ΤΑΚΗΣ ΤΑΣΟΥΛΗΣ
22-12-94
